مخچه بخشی از مغز است که در حرکاتی که نیازمند همکاری چندین گروه عضلانی است دخیل می‌باشد. این بخش از مغز آتاکسی نوعی اختلال عصبی است که بر اثر آسیب به بخش‌هایی از مغز که مسئول تعادل در حرکات و فعالیت عضلات می‌باشد ایجاد می‌شود. این بخش‌ها فعالیت عضلات را در حرکات بدن کنترل می‌کنند و باعث هماهنگی حرکات و روایی آن می‌شود. آتاکسی علامت اصلی اختلالات مخچه‌ای است که تحت عنوان آتاکسی مخچه‌ای خوانده می‌شوند؛ همچنین از علائم اختلالاتی مثل ضربه‌های مغزی، ام‌اس و فلج مغزی نیز می‌باشد. به طور کلی هرگونه ناهنجاری و آسیب در عملکرد مخچه باعث ایجاد آتاکسی می‌شود.
سه نوع آتاکسی وجود دارد:
1. آتاکسی مخچه‌ای: هر نوع آسیب به مخچه باعث بروز آتاکسی می‌شود.
2. آتاکسی حسی: آسیب در مسیرهای نخاعی که اطلاعات را از مفاصل و عضلات به مغز می‌برد باعث آتاکسی می‌شود.
3. آتاکسی وستیبولار: به دلیل اختلال در مسیرهای تعادل باعث بروز مشکلات تعادلی می‌شود.
علل ایجاد آتاکسی
دلایل گوناگونی باعث ایجاد آتاکسی می‌شوند:
Ø عوامل ارثی: انواع مختلفی دارد.
Ø عوامل پیش از تولد: رشد غیرطبیعی مخچه در دوران جنینی
Ø عوامل غیر ارثی: عواملی مانند آسیب‌های مغزی، سکته مغزی، فلج مغزی و …
علائم آتاکسی
علائم آتاکسی بسته به نوع، علت بروز و اینکه کدام منطقه از مغز آسیب دیده، می‌تواند شدت و علائم متفاوتی داشته باشد. از علائم آتاکسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
Ø اشکال در راه رفتن و گام برداشتن‌های لرزان: این افراد در هنگام راه رفتن تلوتلو می‌خورند و باز راه می‌روند که در نهایت می‌تواند باعث افزایش احتمال سقوط افراد و شکستگی‌ها و کوفتگی‌ها شود.
Ø در عملکرد دست‌ها دچار مشکل می‌شوند: به دلیل لرزش‌هایی که ناشی از عدم هماهنگی بین فعالیت عضلات می‌باشد نمی‌توانند کارهای روزمره خود مثل غذا خوردن، لباس پوشیدن، نوشتن و … را به راحتی انجام دهند.
Ø گفتارشان بریده بریده است و آهسته صحبت می‌کنند.
Ø در بلع مشکل دارند و گاهی غذا و نوشیدنی در گلوی بیمار گیر می‌کند.
Ø نیستاگموس که به حرکات سریع و غیرارادی چشم گفته می‌شود نیز در مشکلات آتاکسیک دیده می‌شود.
Ø خستگی
اقداماتی که کاردرمانی در رابطه با آتاکسی انجام می‌دهد:
از اهداف درمانی کاردرمانی در رابطه با آتاکسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
Ø افزایش کنترل حرکت بازوها، تنه و پاها
Ø بهبود وضعیت تعادل
Ø بهبود وضعیت راستای بدنی
Ø بهبود راه رفتن
Ø افزایش استقلال فردی
مشخص شدن منبع آتاکسی می‌تواند به روند درمان کمک کند. برای درمان آتاکسی باید ثبات مناطق شانه و لگن را افزایش داد زیرا این نواحی دچار ضعف هستند و افزایش ثبات در آنها باعث می‌شود مناطق پایین‌تر اندام‌ها بهتر و با ثبات بیشتری فعالیت‌ها را انجام دهند. برای این منظور می‌توان از وزنه‌های پوشیدنی هنگام فعالیت استفاده کرد، همچنین انجام فعالیت‌هایی که نیاز به دقت بیشتر دارند مثلا پرتاب چیزی به هدف یا عبور نخی از حلقه‌های کوچک کمک کننده است.
حرکات مقاومتی که به کودک داده می‌شود باید آرام و در دامنه کوتاهی باشند به طوری که کودک روی حرکات کنترل داشته باشد و بتواند آنها را متناسب با توانایی خود تغییر دهد. باید توجه داشت که هنگام انجام فعالیت‌ها ثبات لازم را برای این کودکان فراهم کرد زیرا همانطور که گفته شد این کودکان ثبات کمی در حرکاتشان دارند؛ در طی پروسه توانبخشی باید به تدریج حمایت را کم کرد تا جایی که کودک بتواند خودش نسبتا مستقلا فعالیت‌هایش را انجام دهد. تسهیل واکنش‌های حفاظتی و تعادلی و تمرینات تعادلی کمک زیادی به بهبود شرایط آنها می‌کند. سپس کار روی حرکات ارادی اندام فوقانی و سر و تنه آغاز می‌شود تا دقت آنها در فعالیت‌ها افزایش یابد. کودکان آتاکسیک معمولا دچار اشکال در تشخیص فواصل دارند بنابراین باید در برنامه درمانی گنجانده شود که روش‌های جبرانی به این کودکان آموزش داده شود.
کلینیک نگاه نوین چه اقداماتی در این رابطه انجام می‌دهد؟
در کلینیک نگاه نوین کاردرمانگران مجرب ما پس از مصاحبه با خانواده، بررسی ارجاعیه پزشک و اطلاعات پزشکی کودک و ارزیابی دقیق او به تعیین اهداف درمان و تکنیک‌ها و روش‌های لازم می‌پردازند. رویکرد مورد استفاده در مشکلات مربوط به کودکان غالبا بازی درمانی است زیرا از این طریق در کودک انگیزه کافی و اشتیاق را می‌توان برانگیخت و نتایج بهتری به دست آورد.