دستگاه TDCD

دستگاه tDCS با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم و کم شدت، به مناطق خاصی از مغز اعمال می‌شود. این جریان الکتریکی از طریق دو الکترود، یک الکترود مثبت (anode) و یک الکترود منفی (cathode)، به مغز منتقل می‌شود. الکترود مثبت معمولاً بر روی ناحیه‌ای از مغز قرار می‌گیرد که فعالیت نورونی را افزایش می‌دهد، در حالی که الکترود منفی بر روی ناحیه‌ای قرار می‌گیرد که فعالیت نورونی را کاهش می‌دهد. این الکترودها از مواد ژلیایی یا اسفنجی تشکیل شده‌اند که به آنها کمی آب مقطر اضافه می‌شود تا اتصال الکتریکی بهتری بین الکترودها و پوست سر ایجاد شود.

عملکرد دستگاه tDCS بر اساس تغییر فعالیت نورون‌ها در مناطق مغزی است. جریان الکتریکی کم شدت که توسط الکترودها به مغز اعمال می‌شود، تأثیری بر پتانسیل غشاء نورون‌ها دارد. این تأثیر موجب تغییر در پتانسیل نورونی می‌شود و فعالیت نورون‌ها در منطقه مورد نظر تغییر می‌کند.

تحریک با دستگاه tDCS می‌تواند به دو صورت است:

1. Hyperpolarization (افزایش پتانسیل نورونی): الکترود منفی توسط جریان الکتریکی موجب کاهش پتانسیل غشاء نورون‌ها می‌شود. این کاهش پتانسیل باعث می‌شود که نورون‌ها برای آتش زدن سیگنال‌های الکتریکی نیاز به تحریک قوی‌تری داشته باشند.
2. Depolarization (کاهش پتانسیل نورونی): الکترود مثبت توسط جریان الکتریکی موجب افزایش پتانسیل غشاء نورون‌ها می‌شود. این افزایش پتانسیل باعث می‌شود که نورون‌ها به سرعت‌تر به سیگنال‌های الکتریکی ورودی واکنش نشان دهند.

تأثیر دستگاه tDCS بر مغز بستگی به ناحیه‌ای که تحریک می‌شود دارد. با تنظیم الکترودها در ناحیه‌های مختلف مغز، می‌توان تأثیرات مختلفی روی فعالیت نورونی و شبکه‌های مغزی داشت. این تغیر می‌تواند منجر به تغییرات در عملکرد شناختی، حرکتی، زبانی و سایر عملکردهای مغزی شود.

مکانیسم دقیق عملکرد tDCS عبارتند از:

1. تغییرات جریان یونیک: جریان الکتریکی اعمال شده توسط tDCS می‌تواند تغییراتی در جریان یونیک درون و بیرون سلول‌های عصبی ایجاد کند. این تغییرات می‌توانند به تغییر فعالیت نورونی و ارتباطات سیناپسی منجر شوند.
2. تأثیر بر پتانسیل غشایی: جریان الکتریکی می‌تواند پتانسیل غشایی سلول‌ها را تغییر دهد. این تغییر پتانسیل ممکن است تأثیری در عملکرد نورونی داشته باشد.
3. تأثیر بر فعالیت شبکه‌های مغزی: tDCS می‌تواند تأثیری بر فعالیت شبکه‌های مغزی داشته باشد. با اعمال جریان الکتریکی، تعاملات بین نورون‌ها در شبکه‌های مغزی تغییر می‌کند و این تغییر ممکن است به تغییر عملکرد و عملکردهای مغزی منجر شود.

در کل، عملکرد دستگاه tDCS بر مغز به تغییر فعالیت نورونی و شبکه‌های مغزی بستگی دارد. با تنظیم الکترودها در ناحیه‌های مختلف مغز، می‌توان تأثیرات مختلفی روی فعالیت نورونی و عملکردهای مغزی داشت. اما برای درک کاملتر از مکانیسم عملکرد tDCS و تأثیر آن بر مغز، نیاز به تحقیقات و پژوهش‌های بیشتری است.

کاربرد tDCS در درمان چه بیماری‌هایی است؟

tDCS (تحریک جریان مستقیم ترانسکرانیال) در حوزه پزشکی و درمانی برای درمان یا کمک به مدیریت برخی بیماری‌ها و اختلالات استفاده می‌شود. این تکنیک تحریک الکتریکی غیرتهاجمی است که می‌تواند تأثیر مستقیم بر فعالیت نورونی و شبکه‌های مغزی داشته باشد. در زیر تعدادی از کاربردهای معمول tDCS در درمان بیماری‌ها ذکر شده است:

1. افسردگی:

 tDCS می‌تواند به عنوان یک روش مکمل در درمان افسردگی استفاده شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که تحریک الکتریکی با tDCS ممکن است فعالیت نورونی را تغییر داده و به کاهش افسردگی کمک کند.

2. اختلالات اضطرابی:

 tDCS می‌تواند در کاهش اضطراب و بهبود علائم اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی و … مفید باشد.

3. اختلال توجه و بیش‌فعالی:

 tDCS در بهبود تمرکز و کاهش علائم اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD) موثر است.

4. درد مزمن:

 tDCS می‌تواند برای کاهش درد مزمن استفاده شود، از جمله درد نوروپاتیک (به عنوان مثال درد عصبی به دنبال آسیب عصبی)، درد میگرنی و دردهای عضلانی.

5. اختلالات عصبی حرکتی:

 tDCS می‌تواند در بهبود علائم برخی از اختلالات عصبی حرکتی مانند بیماری پارکینسون و اسکلروز چندگانه موثر باشد. این تکنیک می‌تواند تأثیری بر فعالیت فرمانی مغز و کنترل حرکتی داشته باشد.

6. اختلالات خواب:

 tDCS منجر به بهبود اختلالات خواب مانند بی‌خوابی و بیماری‌های مرتبط با خواب مانند افسردگی شود.

7. صداپیشگی:

 تحریک tDCS می‌تواند در بهبود صداپیشگی (tinnitus)، یعنی صدای بی‌سر و صدایی که در گوش یا سر فرد شنونده به صورت پایدار یا متناوب وجود دارد، موثر باشد. این تکنیک می‌تواند به کاهش شدت و از بین بردن این صداها کمک کند.

8. افزایش توانایی‌های ورزشی:

TDCS می‌تواند برای افزایش توانایی‌های ورزشی، مانند سرعت، قدرت و استقامت به کار رود.

9. کمک به ترک اعتیاد:

TDCS می‌تواند برای کمک به ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکل به کار رود.

10. بهبود توانبخشی:

TDCS می‌تواند برای بهبود توانبخشی سکته مغزی، آسیب مغزی و سایر بیماری‌های عصبی به کار رود.

چه کسانی نباید از دستگاه tdcs استفاده کنند ؟

استفاده از دستگاه tDCS برخی از افراد را ممکن است مستثنی کند. افراد زیر باید از استفاده از دستگاه tDCS خودداری کنند:

• افرادی که دارای بیماری‌های قلبی هستند، مانند آریتمی قلبی، تنگی دریچه قلب، نارسایی قلبی و افرادی که باطری در قلب دارند.
• افرادی که قبلاً سابقه تشنج داشته‌اند یا در خطر تشنج هستند.
• افرادی که در مناطقی با عفونت پوستی، زخم باز، ترشحات پوستی یا جراحی پوستی قرار دارند.
• افرادی که سابقه تشدید علائم اختلال روانی دارند یا در دوره تشدید علائم هستند.
• زنان باردار یا زنانی که در فرآیند شیردهی هستند.
• افرادی که دارای امراض عصبی جدی هستند، مانند سندرم گیلن باره، پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس.
• افرادی که دارای اعتیاد به مواد مخدر هستند یا در دوره بازپس‌گیری قرار دارند.
• افرادی که دارای تحریکات الکتریکی و نقاط فلزی در بدن هستند، مانند پیشگیری از فروپاشی وریدی.
• افرادی که دارای توانایی حرکتی محدود و ناتوانی کامل در تعامل و حرکت هستند.

نکته مهم این است که قبل از هر استفاده از دستگاه tDCS، حتماً با پزشک یا تخصصی مربوطه مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که استفاده از آن برای شما مناسب است یا خیر.

نتیجه ‌گیری

دستگاه tDCS با استفاده از تحریک الکتریکی مغز می‌تواند خدمات متنوعی در حوزه بهبود عملکرد شناختی، کاهش علائم اختلالات روانی و عصبی، بهبود عملکرد حرکتی، بهبود عملکرد زبانی و درمان درد مزمن ارائه دهد. با توجه به نکات مهم و تحت نظارت متخصصان مجرب، این تکنولوژی می‌تواند به عنوان یک روش کمکی و مکمل در درمان برخی اختلالات و بهبود عملکرد مغزی مورد استفاده قرار گیرد. با ادامه تحقیقات و پژوهش‌ها، امکانات و کاربردهای دستگاه tDCS در آینده ممکن است گسترش یابد و نقش مهمی در بهبود سلامتی و کیفیت زندگی افراد داشته باشد.

استفاده از دستگاه tDCS باید توسط متخصصان مجرب صورت گیرد. تعیین الگوی تحریک، شدت جریان و مدت زمان تحریک باید با دقت و بر اساس نیازهای هر فرد تعیین شود.