استفاده از خدمات کاردرمانی به طور روزافزون در حال افزایش می باشد. این خدمات می تواند به افراد در سنین مختلف کمک کند تا شرایط خودشان را بهبود ببخشند و میزان استقلال خود را در انجام فعالیت های روزمره افزایش دهند. انجام دادن کاردرمانی در افراد سالمند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا افراد سالمند با بیماری ها و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کنند و بهتر است قبل از اینکه به ناتوانی برسند، با انجام دادن یکسری از فعالیت ها در زمینه توانمند سازی آن ها اقداماتی را انجام داد. با ما همراه باشید تا در این مقاله درباره کاردرمانی و توانبخشی سالمندان صحبت کنیم.
هدف از کاردرمانی در سالمندان چیست؟
به طور کلی هدف از کاردرمانی افزایش استقلال شخص می باشد. با افزایش سن، توانایی فرد برای انجام کارهای مختلف کم می شود. این موضوع می تواند زندگی روزمره او را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین سعی می شود تا با استفاده از اشکال مختلف کاردرمانی به بهبود زندگی فرد سالمند کمک شود.
کاردرمانی در سالمندان به چه مواردی کمک می کند؟
کاردرمانی فواید بسیار زیادی برای سالمندان دارد. به طور کلی هدف از انجام اقدامات کاردرمانی افزایش کیفیت زندگی و حفظ استقلال شخص می باشد. کاردرمانی سالمندان در موارد زیر به آن ها کمک می کند:
تقویت مهارت های حرکتی
مهارت های حرکتی فقط مختص به جابه جایی فرد از مکانی به مکان دیگر نمی باشد. بلکه به طور کلی به افزایش قوای فیزیکی شخص مربوط می شود. در این موضوع، حفظ قدرت عضلات و همچنین انعطاف پذیری آن ها هدف اصلی کاردرمانی می باشد. افراد با طی کردن روند سالمندی دچار تحلیل عضلانی می شوند و قدرت بدنی خود را از دست می دهند. با انجام دادن یک سری از تمرینات ورزشی می توان تا حدودی قوای جسمی این افراد را حفظ کرد.
کاهش دردهای مزمن
بیرون زدگی دیسک، دردهای مرتبط با سیاتیک، ساییدگی مفصل زانو، آرتروز گردن و … همگی در سالمندی به سراغ افراد می آیند. این موارد تا حد زیادی قابل اصلاح نمی باشند و شخص سالمند باید با آن ها مدارا کند. به همین منظور در کاردرمانی و توانبخشی سالمندان رویکرد این است که دردهای مزمن را تا حد زیادی کاهش داد. استفاده از وسایل کمکی مختلف، انجام دادن تمرینات ورزشی، استفاده از خدمات ماساژ درمانی و یا آب درمانی می تواند تا حد زیادی به سالمندان کمک کند تا دردهای خود را کنترل کنند.
علاوه بر این ها موارد دیگری مانند پوکی استخوان، خشک شدن مفصل ها به صورت فراگیر در سالمندان اتفاق می افتد. بنابراین اگر نتوانند این شرایط را کنترل کنند، در انجام دادن فعالیت های روزمره بسیار محدود خواهند شد.
تقویت حافظه و حواس مختلف
با ورود به دوره سالمندی، نه تنها جسم شخص تحت تاثیر قرار می گیرد، بلکه مشکلات ذهنی نیز پددیدار می شوند. به طور مثال ممکن است شخص دچار فراموشی و حواس پرتی شود. این موضوع در انجام دادن فعالیت های روزمره بسیار موثر می باشد. بنابراین کاردرمانگران با طرح یک برنامه درمانی با استفاده از مهارت های شناختی تلاش می کنند تا اثرات مخرب این موارد را در شخص کاهش دهند.
بیماری های روحی و روانی
رواج افسردگی در سالمندان بسیار زیاد است. با ناتوانی جسمی، ذهنیت شخص درباره خودش تغییر می کند و در بسیاری از اوقات نمی تواند بپذیرد که این مشکل در او وجود دارد. بنابراین ممکن است به بیماری های روحی همانند افسردگی دچار شود. کاردرمانگران سعی می کنند تا با کمک سایر گروه های درمانی به حفظ استقلال شخص کمک کنند تا این موضوع شدت پیدا نکند.
کنترل مشکلات بینایی
کاهش قدرت بینایی در سالمندان در صورتی که کنترل نشود می تواند به یک معضل اساسی تبدیل شود. این مشکل به صورت مستقیم بر فعالیت های روزمره فرد تاثیر می گذارد. به طور معمول در کاردرمانی سعی می شود تا با تطبیق محیط زندگی و استفاده از وسایل کمکی این مشکل کنترل شود. به طور مثال تجویز عینک های مناسب فرد، استفاده از وسایلی که در خواندن و نوشتن به فرد کمک می کنند از مواردی هستند که در کاردرمانی مورد توجه قرار می گیرد.
کمک به حفظ نظم
سالمندان توانایی گذشته را در نظم دهی به محیط پیرامون خود ندارند. از طرفی دیگر این بی نظمی می تواند بر روی مسائل روانی تاثیر بسزایی داشته باشد. بنابراین سعی می شود تا با استفاده از آموزش تکنیک هایی به فرد، به حفظ نظم محیط پیرامون او کمک کنند.
کمک به حفظ آرامش
افزایش استرس در سنین سالمندی به دلیل کاهش توانایی های فرد امری طبیعی می باشد. شخص سالمند وقتی متوجه حواس پرتی خود می شود و یا اینکه متوجه می شود کارهای گذشته را نمی تواند انجام دهد دچار استرس و اضطراب می شود. با در نظر گرفتن این موضوع کاردرمانگر سعی می کند تا با انجام دادن فعالیت هایی و آگاه کردن اعضای خانواده به کاهش استرس و اضطراب فرد سالمند کمک کند.
روند کاردرمانی سالمندان به چه صورت است؟
روند کلی کاردرمانی در گروه های مختلف مشابه می باشد. این روند بدین ترتیب است”
ارزیابی
ارزیابی شامل چندین بخش مختلف می شود:
- شرایط شغلی فرد
- توانایی مالی او
- بیماری های زمینه ای
- شرایط خانواده و مراقبان او
- محل زندگی
با بررسی تمامی این موراد می توان به شرایط کلی سالمند احاطه پیدا کرد.
بررسی خواسته ها و نیازها
قدم بعد بررسی نیازهای سالمند می باشد. با توجه به سبک زندگی این نیازها می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد.
- فعالیت هایی که در طی روز انجام می دهد
- فعالیت های مورد علاقه و سرگرمی هایش
- نیازهای روزمره اش
این موراد از مصاحبه با خود سالمند اطرافیانش به دست می آید
ایجاد طرح درمانی
قدم بعدی که توسط کاردرمانگر انجام می شود، ایجاد یک طرح درمانی برای سالمند می باشد. این طرح درمانی باید تمامی نیازهای سالمند را در بر بگیرد و به گونه ای باشد که سالمند قادر به انجام آن باشد. از آنجایی که طرح درمانی با توجه به دو مرحله قبل طراحی می شود، بنابراین تمامی شرایط و نیازهای سالمند در نظر گرفته می شوند.
بررسی پیشرفت سالمند
قدم نهایی بررسی میزان پیشرفت سالمند در هر برنامه می باشد. این موضوع باید به صورت مداوم انجام شود. در صورتی که مشکلی در طرح درمانی وجود داشته باشد و یا اینکه تغییری در شرایط سالمند به وجود آمده باشد، تغییرات لازم در برنامه درمانی ایجاد می شوند.
جمع بندی
همانطور که در ابتدا گفتیم، هدف اصلی از فعالیت های کادرمانی سالمندان، حفظ استقلال آن ها و بهبود زندگی روزمره آن ها می باشد. بسیاری از مشکلاتی که برای سالمندان به وجود می آید به صورت نهان می باشند. بنابراین باید نسبت به این مسائل آگاه بود و در صورتی که نشانه ای هر مورد در سالمند یافت شد به متخصص مراجعه کرد. کمک اطرافیان در توانبخشی به سالمند بسیار پررنگ می باشد. یک برنامه درمانی خوب که توسط کاردرمانگر طراحی می شود، بدون کمک اطرافیان به نتیجه نخواهد رسید.