آبریزش دهان و مفیدترین راه‌های درمان آن

به از دست رفتن غیرارادی بزاق و دیگر محتویات دهانی آبریزش دهان می‌گویند که به طور طبیعی تا سن 15 الی 18 ماهگی در نتیجه بلوغ فیزیولوژیکی از بین می‌رود و آبریزش شدید دهان در 4سالگی غیر طبیعی است.

علت آبریزش دهان

• حس ضعیف صورت
• افزایش یا کاهش تون عضلانی در گونه و لب‌ها (لب‌ها باز بماند – فک نتواند دهان را ببندد – بزاق بلعیده نشود)
• عدم کنترل سر و گردن
• تولید بیش از حد بزاق (می‌تواند ناشی از – مشکلات دهانی محرک مثل زخم یا عفونت – ریفلاکس معدی مروی – اثر جانبی داروها مثل باکتریال‌ها و… – باشد)
• علت‌های رفتاری (کودکی که اشیا مختلف یا دستانش را در دهانش می‌کند و احتمال آبریزش را بالا می‌برد)
• ناهنجاری‌های دهانی (بزرگی زبان – عوارض جراحی‌های سر و گردن – سرطان‌های سر و گردن)
• خوردن غذا‌های ترش و شیرین
• در اختلالاتی نظیر سندوم‌های ژنتیکی – میکروسفالی و هیدروسفالی – فلج مغزی – آسیب‌های مغزی و اتیسم و…

انواع آبریزش دهانی

• بر حسب شدت

1. خفیف: بزاق روی لب‌ها دیده می‌شود.
2. متوسط: در این افراد ریزش بزاق تا چانه می‌رسد .
3. شدید: در این افراد بزاق بر روی لباس‌هایشان می‌ریزد .

• بر حسب محل ریزش بزاق

1. آبریزش دهانی قدامی: تصور عمومی از آبریزش دهانی، ریزش قابل دیدن از قسمت پیشین دهان یا لب هاست.
2. آبریزش دهانی خلفی: به ترشحات دهانی كه از حفره دهان بیرون نمی‌رود گفته می‌شود. در صورت عدم بلع مناسب مواد داخل حلق می‌شوند و موجب سرفه، استفراغ و در بعضی موارد وارد نای می‌شوند.

مشكلات ناشی ازآبریزش دهان

• فردی كه دچار آبریزش دهان است از نظر فردی – اجتماعی و روانی دچار آسیب می‌شود.
• آبریزش دهان انتقال عفونت را آسان می‌كند.
• تجزیه بزاق باعث استشمام بوی بد از دهان فرد می‌شود، در نتیجه افراد خانواده و یا بستگان نزدیك كمتر آن‌ها را در آغوش می‌گیرند و یا می‌بوسند.
• فرد احساس می‌كند كه در اجتماع مورد پذیرش واقع نمی‌شود و كوشش‌هایش برای حضور در اجتماع با شكست مواجه می‌شود.
• فردی که دچارآبریزش زیاد از دهان است، نیاز به چندین بار تعویض لباس در هر روز دارد.
• آبریزش دهان در فصل سرما باعث خشک شدن و ترک خوردن صورت و اطراف لب‌ها می‌شود.
• اگر علت آبریزش دهان افزایش بزاق باشد تعادل یونی خون و سرم به هم می‌خورد و اگر بیمار آن را قورت دهد، قورت دادن اضافی باعث ایجاد حالت تهوع وگاهی استفراغ می‌گردد.

راهکارهایی برای والدین

• لباس پوشیدن:

1. پوشیدن دستمال گردن یا استفاده از پارچه‌های حوله‌ای که به دور گردن پیچیده شده و به راحتی چفت می‌شود.
2. پوشیدن عرق گیرهای حوله‌ای با تصاویر برجسته که می‌توان آن را به وسیله گیره به لباس ضمیمه کرد. عرق‌گیر برای مدت طولانی‌تری خشک بنظر میرسد.
3. اگر کودک قادر به پاک کردن چانه‌اش است نوارهای عرق‌گیر را به دور مچ دستش بپیچد. بچه‌ها بیشتر از آستین مچ به جای دستمال برای خشک کردن استفاده می‌کنند.
4. وقتی که باقی مانده بزاق بر روی لباس سبب ایجاد بوی بد می‌شود حتما باید از چند قطره ادکلن یا مواد ضدعفونی کننده استفاده کرد.

• پشتیبانی‌های محیط اطراف:

1. در محیط مدرسه را میز مورد استفاده کودک‌تان را بالا بیاورید. استفاده از میزهای تخته کج که فرد مجبور نشود برای مدت طولانی سرش را پایین نگه دارد.
2. اگر فرد از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کند پشت صندلی را به گونه‌ای زاویه‌دار کنید که سرفرد به آرامی به پشت تکیه کند.

چرا آبریزش دهان برای گفتار درمانان حائز اهمیت است؟

• کودکانی که دارای آبریزش دهانی هستند، می‌تواند نشان دهنده مختل بودن حرکات لب‌ها، فک‌ها و زبان در حد مورد نیاز برای گفتار باشد پس زمانی که کودک توانایی حرکتی دهانی برای انجام این اعمال پایه را کسب نکرده، نمی‌تواند حرکات سریع‌تر گفتار را نیز کسب کند.
• تجزیه بزاق روی لباس‌های اینگونه افراد موجب استشمام بوی بد از فرد می‌شود و در نتیجه خانواده و اطرافیان کمتر به آن‌ها نزدیک شده و کاهش تعاملات محیطی باعث کاهش تجربه‌های زبانی شده و درنتیجه روی رشد گفتار و زبان تاثیر سوء می‌گذارد.

از این رو گفتار درمانان کلینیک نگاه نوین با متدهای خاص درمانی و تحریک‌های داخل دهانی همچنین با استفاده از ماساژ عضلات صورت و دهان را تقویت می‌کنند و دامنه حرکات لب‌ها و زبان و … را افزایش می‌دهند تا آبریزش دهان کودک‌تان به حداقل برسد و همچنین لازم به ذکر است که اگر گفتار درمانی در سنین پایین و اوایل عارضه شروع شود نتایج رضایت بخشی حاصل می‌شود.