اگر فرزند شما در موقعیت های اجتماعی یا در اطراف افراد خاص صحبت نمیکند، ممکن است از سکوت انتخابی رنج ببرد. بر خلاف سایر اختلالات ارتباطی که بر توانایی صحبت کردن تأثیر میگذارد، سکوت انتخابی عمدتاً روانی است و اغلب ریشه در اضطراب شدید دارد.
کودک مبتلا به سکوت انتخابی ممکن است در خانه آزادانه صحبت کند در حالی که با ابراز وجود در محیط های دیگر مانند مدرسه مشکل دارد. خوشبختانه، اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای حمایت از کودک مبتلا به سکوت انتخابی انجام دهید.
سکوت انتخابی چیست؟
سکوت انتخابی یک اختلال اضطرابی شدید است که در آن فرد در موقعیت های خاص قادر به برقراری ارتباط نیست، اما در موقعیت های دیگر قادر به صحبت کردن است. این اختلال اغلب در دوران کودکی ایجاد میشود و بیشتر زمانی به آن توجه میشود که کودکان قادر به صحبت در مدرسه نیستند.
سکوت انتخابی چیزی بیش از اضطراب اجتماعی یا کمرویی است. کودکان مبتلا به سکوت انتخابی وقتی در موقعیت های اجتماعی خاصی مانند کلاس درس یا پارک قرار میگیرند، از نظر جسمی قادر به صحبت کردن نیستند. موارد اجتماعی و تحصیلی زیادی میتوانند ناشی از این اختلال باشد.
سکوت انتخابی چگونه به نظر میرسد؟
به گفته هالی شیف، روانشناس بالینی، کودکان مبتلا به سکوت انتخابی ممکن است به طور ناگهانی بی حرکت شوند، با حالت صورت منجمد، در حالی که به طور بالقوه از تماس چشمی اجتناب میکنند، عصبی و ناآرام به نظر برسند. او میگوید: «آن‌ها معمولاً راحت در خانه با خانواده صحبت میکنند، اما در مکان های عمومی یا اطراف افراد غریبه صحبت نمیکنند.»
استفانی بلانکو، آسیب شناس گفتار زبان و استاد کالج پزشکی نیویورک، می افزاید: «ممکن است رفتارهای اجتنابی ایجاد شده به دلیل اضطراب، حساسیت های حسی یا کج خلقی در این کودکان وجود داشته باشد». بلانکو توضیح میدهد که کودکانی که تحت تأثیر سکوت انتخابی قرار میگیرند ممکن است به اشکال دیگر ارتباط مانند اشاره کردن یا زمزمه کردن برای بیان خود متکی باشند.
سکوت انتخابی ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد. برخی از کودکان میتوانند به راحتی با کودکان دیگر صحبت کنند، اما نه با معلمان یا بزرگسالان. یا اینکه توانایی ارتباط تک به تک دارند اما نمیتوانند در جمع سخن بگویند.
شکاف کام با شکاف لب چگونه درمان می شود؟
علل سکوت انتخابی
به گفته دکتر شیف، هیچ علت واحدی برای لالی انتخابی وجود ندارد. با این حال، ویژگی های خاصی وجود دارد که در کودکان مبتلا به این اختلال رایج است. او توضیح میدهد:«این مربوط به اضطراب اجتماعی، خجالتی و خلق و خوی بازدارنده است که در آن فرد از موقعیت هایی که مجبور به صحبت کردن است اجتناب میکند.» این رفتار اجتنابی با گذشت زمان تقویت میشود.
آنتون شچرباکوف، روانشناس بالینی خاطرنشان میکند که عوامل محیطی و ژنتیکی میتوانند در این بیماری نقش داشته باشند. او میگوید: «کودکانی که والدینشان اضطراب به ویژه اضطراب اجتماعی را تجربه میکنند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سکوت انتخابی باشند. همچنین، کودکانی که دارای والدینی هستند که از نظر اجتماعی بسیار بازدارنده یا بیش از حد محافظ هستند، ممکن است از طریق تأثیرات مدل سازی و یادگیری به سکوت انتخابی مبتلا شوند.»
تشخیص سکوت انتخابی
تعدادی از متخصصان میتوانند سکوت انتخابی را تشخیص دهند، از جمله متخصصان اطفال رشد، روانشناسان و آسیب شناسان گفتار زبان.
به گفته دکتر شچرباکوف، تشخیص بر اساس مشاهدات بالینی و سابقه بالینی انجام میشود. او می افزاید: «به منظور برآورده شدن معیارهای تشخیص، کودک باید حداقل یک ماه این مشکل را داشته باشد و باعث اختلال قابل توجه در عملکرد تحصیلی، کاری یا اجتماعی شود». علائم هم نباید با بیماری هایی مانند اوتیسم، تاخیر در ارتباط یا روان پریشی مرتبط باشد.”
چند نکته مهم:
کودکان مبتلا در موقعیت های اجتماعی خاص ترجیح میدهند صحبت نکنند (مثلاً در مدرسه).
این اختلال با پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا ارتباطات اجتماعی تداخل دارد.
مدت زمان اختلال حداقل یک ماه است (نباید در ماه اول مدرسه باشد).
این نوع ناتوانی در گفتمان به دلیل فقدان دانش مورد نیاز در موقعیت اجتماعی نیست.
این اختلال با اختلالات ارتباطی یا روانی دیگر مرتبط نیست و منحصراً در طول دوره اختلال طیف اوتیسم، اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی دیگر رخ نمیدهد.
درمان سکوت انتخابی
برنامه درمانی هر کودک متفاوت است و شامل درمان شناختی-رفتاری، گفتار درمانی یا خانواده درمانی باشد. به گفته دکتر شیف، رفتار درمانی بر کمک به کودکان برای یادگیری صحبت کردن در محیط های جدید، با افراد جدید و در حین فعالیت های جدید تمرکز دارد. «درمان بر کاهش اضطراب، آموزش مهارت های مقابله ای و حساسیت زدایی، قرار گرفتن در معرض درجه بندی تمرکز دارد.»
دکتر شچرباکوف می افزاید که درمان شناختی-رفتاری موثرترین روش برای درمان سکوت انتخابی است. «معمولاً شامل مقابله با ترس از صحبت کردن در موقعیت های به تدریج چالش برانگیزتر است تا زمانی که کودک بتواند این موقعیت ها را بهتر تحمل کند.»
دارو درمانی و گفتار درمانی از دیگر اشکال درمانی هستند که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند و به صورت موردی تعیین میشوند. به گفته انجمن گفتار-زبان-شنوایی آمریکا، گفتار درمانی با هدف تغییر رفتار کودک شما در مواقع خاصی که برقراری ارتباط دشوار است، انجام میشود. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
محو شدن محرک: کودک در ابتدا با کسی صحبت میکند که با او راحت است و به مرور زمان شرکای ارتباطی جدیدی معرفی میشوند.
شکل دهی: درمانگر برای شکل دادن به رفتار ارتباطی فعلی کودک شما (مانند حرکات، اشاره، زمزمه) کار میکند تا جایی که او بتواند در همه موقعیت ها راحت صحبت کند. از طریق استفاده از پاداش و تقویت مثبت انجام میشود.
خود الگوسازی: کودک به منظور افزایش اعتماد به نفس و تشویق صحبت کردن در موقعیت های جدید، خود را تماشا میکند که به راحتی با افراد مختلف و در محیط های مختلف صحبت میکند. (این کار از طریق فیلم گرفتن از او انجام میشود)